Những nhà khám phá

    Như ông bác Desmond Morris đã từng viết trong Vượn trần trụi, “con người thích nghĩ mình như thiên thần sa ngã nhưng thật ra nó chỉ là loài vượn mới lên ngôi”, mà cái giúp cho nó “lên ngôi” có lẽ chính là đặc tính tò mò và ưa khám phá hay giờ chính là cái nhu cầu “được hiểu biết” về những terra incognita- vùng đất chưa được biết. Những nhà khám phá là cuốn đầu tiên trong bộ ba lịch sử tri thức thế giới của Daniel J.Boorstin, đi dọc theo trình tự thời gian và mô tả về những khám phá (theo ông) quan trọng của loài người (thực ra thì chủ yếu là phương Tây) trên các phương diện chính: thời gian, địa lí, tự nhiên và xã hội. Tình cờ là ở lời mở đầu sách cũng là những thắc kiểu sao-không-thế-này-mà-lại-là-thế-kia của mình từ lâu, “ tại sao không phải người Trung Hoa khám phá ra châu Mĩ”, “tại sao không phải người Arập đi vòng quanh thế giới”, “làm thế nào và mất bao lâu con người nhận ra Trái Đất quay quanh Mặt Trời” và thế là lại cắm cúi đọc và thêm nhiều lần ồ à. Hành trình đi tìm tri thức chưa bao giờ bằng phẳng và còn hơn thế nữa khi mà đôi lúc Con Người Khám Phá lại chỉ có một mình. Không chỉ có những khám phá khẳng định mà hơn hết cái dũng cảm của Con Người Khám Phá ấy là ở khám phá phủ định, đi ngược lại những tín điều được ngầm hiểu là chân lí trong hàng thế kỉ. Nhờ thế mà ta đã có Vespucci dám khẳng định Ấn Độ của Colombus là vùng đất mới, Galileo dám hướng kính lên bầu trời và lặng lẽ đẩy Trái Đất ra khỏi vị trí trung tâm, Kepler dằn vặt mãi mới dám chấp nhận quỹ đạo elip méo mó, Paracelsus ngạo mạn dám chất vấn những lời vàng ngọc của Galen rồi Vesalius bắt tay vào mổ xác, Mapilghi hướng ống kính vào phổi ếch và tìm ra cấu trúc mao mạch, Darwin dè dặt mấy chục năm mới dám công bố thuyết tiến hóa.
    Sách khái quát và tóm tắt gọn gàng ở rất nhiều lĩnh vực, mà bác Boorstin thì viết xong sách ở độ tuổi gần 70 nên đừng ngại gì mà để dành đến 70 ngày đọc nó cũng được vì sách rất dày, một đống tên tuổi, sự kiện và chú thích mà lại không có minh họa, thỉnh thoảng ngủ quên có bị đập sách vào mặt thì cũng thấy đáng đồng tiền bát gạo lắm :)). Cảm ơn Nhã Nam và hai dịch giả đã cất công chọn và dịch một cuốn đồ sộ thế này, hi vọng là sẽ sớm được đọc tiếp hai cuốn The Creators và The Seekers nữa.